Retinopatia cukrzycowa
Retinopatia cukrzycowa jest chorobą niezapalną siatkówki, która rozwija się w wyniku całkowitej regresji siatkówki i naczyń krwionośnych u cukrzycy i może spowodować utratę wzroku pacjenta.Co to jest retinopatia cukrzycowa?
Cukrzyca (diabetes mellitus – DM) jest ciężką, przewlekłą, chorobą metaboliczną, związaną przede wszystkim z podwyższonym poziomem cukru we krwi. Do poważnych powikłań cukrzycy należy schorzenie siatkówki, które może doprowadzić nawet do ślepoty. Retinopatia cukrzycowa (DR) wpływa na 80-100% chorych na cukrzycę leczonych insuliną i ponad 60% diabetyków nieleczonych insuliną w przypadku okresu trwania cukrzycy dłuższego niż 20 lat. Jest główną przyczyną ślepoty osób dorosłych w grupie wiekowej 20-65 lat w krajach rozwiniętych i najczęstym powikłaniem cukrzycy. Najczęstszą przyczyną znacznego pogorszenia wzroku pacjentów z cukrzycą DR jest cukrzycowy obrzęk plamki żółtej (DME).
Pod opieką okulisty
Badanie chorych przez okulistę powinno odbywać się regularnie. Pierwsze badanie przebiega natychmiast w momencie wykrycia cukrzycy, w przypadku braku objawów klinicznych i przy początkowych objawach choroby siatkówki badanie kontrolne odbywa się raz w roku, w razie bardziej zaawansowanego rozpoznania choroby interwał pomiędzy kolejnymi badaniami zmniejsza się, przypadając raz na 2-6 miesięcy. Częstsze badania są wskazane dla pacjentów z zaburzeniami czynności plamki, poważnymi zmianach w siatkówce, którym towarzyszą powikłania, przy założeniu wyrównania cukrzycy, w momencie rozpoczęcia dializy, w przypadku chorych po przeszczepieniu trzustki oraz kobiet w ciąży.
Czynniki ryzyka
Do czynników ryzyka rozwoju DR i DME należą czas trwania i typ cukrzycy, wysokie ciśnienie krwi, niezadowalające wyrównanie cukrzycy, obecność białka w moczu, podwyższone stężenie cholesterolu i ciąża.
Utrzymanie dobrego wzroku
Utrzymanie dobrego wzroku pacjentów z cukrzycą wymaga interdyscyplinarnej współpracy diabetologa i okulisty, właściwego wyrównania cukrzycy i czynników ryzyka, takich jak wysokie ciśnienie krwi i wysoki poziom tłuszczu we krwi, odpowiedzialnego podejścia pacjentów do leczenia cukrzycy i przestrzegania diety, regularnych badań oczu umożliwiających wykrycie zmian już we wczesnych stadiach choroby.
Leczenie retinopatii cukrzycowej
Retinopatia cukrzycowa
Leczenie farmakologiczne ma na celu przede wszystkim dokładne wyrównanie cukrzycy i ciśnienia krwi, a także leczenie dyslipidemii. Leczenie należy rozpocząć wystarczająco wcześnie, kiedy to można spodziewać się najlepszych reakcji terapeutycznych i zapobiec postępu choroby i utraty wzroku.
Podstawą leczenie retinopatii cukrzycowej (obrazek po lewej stronie) jest koagulacja laserowa siatkówki, która ma na celu leczenie słabo unaczynionych obszarów siatkówki, miejsc z uszkodzonymi ścianami naczynia i nowo utworzonych naczyń.
Cukrzycowy obrzęk plamki
Leczenie to stabilizuje w 90% rozpoznanie uszkodzeń na siatkówce i ostrości widzenia, ale tylko w przypadku wczesnego wykrycia zmian na siatkówce. W przypadku powikłań lub rozpoznania, których nie można leczyć za pomocą lasera zaleca się chirurgiczne usunięcie ciałka szklistego często przekrwawionego, usunięcie proliferacji włóknisto-naczyniowych i membran oraz w zależności od rozpoznania również odwarstwioną siatkówkę z wewnętrzną tamponadą za pomocą specjalnego gazu lub oleju silikonowego. Inną opcją leczenia dotkniętej siatkówki jest aplikowanie bezpośrednio do oka substancji z działaniem przeciwobrzękowym i antyproliferacyjnym. Do leczenia cukrzycowego obrzęku plamki – DME (obrazek po prawej stronie) stosowane są blokery śródbłonkowego naczyniowego czynnika wzrostu oraz kortykosteroidy. Pewnym ograniczeniem procesu jest potrzeba wielokrotnej aplikacji doszklistkowej, której konieczność jednak obniża się w czasie przy zachowaniu uzyskanej poprawy widzenia.
Aby pacjenci z cukrzycą mogli utrzymać dobry wzrok, konieczna jest interdyscyplinarna współpraca diabetologa i okulisty, właściwe wyrównanie cukrzycy i czynników ryzyka, takich jak wysokie ciśnienie krwi, wysoki poziom tłuszczu we krwi, odpowiedzialne podejście pacjentów do leczenia cukrzycy i przestrzeganie wskazań żywieniowych, regularne badania oczu umożliwiających rozpoznanie zmian już we wczesnych stadiach choroby.
